Gonarthrosis ti isẹpo orokun jẹ agbegbe ti o wọpọ julọ ti arun degenerative-dystrophic, eyiti o jẹ ifihan nipasẹ iparun diẹdiẹ ti kerekere pẹlu awọn ayipada atẹle ni awọn aaye ti ara, eyiti o wa pẹlu irora ati idinku gbigbe.
Arun naa jẹ diẹ sii lati ni ipa lori awọn obinrin ti o ju ogoji ọdun lọ, paapaa awọn ti o ni iwọn apọju ati awọn iṣọn varicose ti awọn opin isalẹ.
Isọpo orokun jẹ awọn ipin mẹta:
- tibifemoral ti aarin;
- ita tibifemoral;
- suprapatellar-abo.
Awọn ipin wọnyi le ni ipa nipasẹ didimu osteoarthritis (DOA) mejeeji ni ẹyọkan ati ni eyikeyi apapo. 75% ti gbogbo awọn iṣẹlẹ ti gonarthrosis jẹ iparun ti aarin tibiofemoral ti aarin (lakoko awọn gbigbe, o ni iriri ẹru ti o pọju iwuwo ara nipasẹ awọn akoko 2-3).
Ninu awọn alaisan ọdọ, apapọ apapọ kan ni igbagbogbo run - apa ọtun tabi apa osi (gonarthrosis apa ọtun tabi apa osi).
Awọn idi ti DOA ti isẹpo orokun
Awọn ifosiwewe pupọ le ni ipa ninu idagbasoke awọn iyipada kerekere degenerative ni akoko kanna:
- apọju darí ti isẹpo orokun (diẹ ninu awọn amọja, awọn ere idaraya) pẹlu microtraumatization ti kerekere;
- awọn abajade ti awọn ipalara, awọn iṣẹ abẹ (meniscectomy);
- awọn arun iredodo ti orokun (arthritis);
- awọn aiṣedeede anatomical ti awọn oju-ọrun ara (dysplasia);
- irufin awọn iṣiro (ẹsẹ alapin, ìsépo ti ọpa ẹhin);
- hemarthrosis onibaje (ikojọpọ ti ẹjẹ ninu iho synovial);
- Ẹkọ aisan ara ti iṣelọpọ (gout, hemochromatosis, chondrocalcinosis);
- iwuwo ara ti o pọju;
- irufin ipese ẹjẹ si egungun;
- osteodystrophy (arun Paget);
- awọn arun ti iṣan, isonu ti aibalẹ ninu awọn ẹsẹ;
- awọn rudurudu endocrine (acromegaly, diabetes mellitus, amenorrhea, hyperparathyroidism);
- asọtẹlẹ jiini (awọn fọọmu gbogbogbo ti osteoarthritis);
- ti o ṣẹ ti iṣelọpọ ti collagen type II.
Ṣugbọn ni 40% awọn ọran, ko ṣee ṣe lati fi idi idi ti arun na (arthrosis akọkọ).
Pathogenesis ti gonarthrosis
ipele ibẹrẹ
Ni ipele ibẹrẹ ti arun na, awọn ilana ti iṣelọpọ ti kerekere jẹ idamu. Isọpọ ati didara ti ẹya ipilẹ akọkọ ti ẹran ara kerekere, awọn proteoglycans, eyiti o jẹ iduro fun iduroṣinṣin ti eto ti nẹtiwọọki collagen, dinku.
Bi abajade, sulfate chondroitin, keratin, hyaluronic acid ni a fọ kuro ninu apapo, ati pe awọn proteoglycans ti o ni abawọn ko le da omi duro mọ. O gba sinu collagen, awọn okun wiwu ti eyiti o yori si idinku ninu resistance ti kerekere si aapọn.
Ninu iho synovial, awọn nkan pro-iredodo kojọpọ, labẹ ipa eyiti kerekere ti run paapaa yiyara. Fibrosis ti kapusulu articular ndagba. Iyipada ninu akopọ ti ito synovial jẹ ki o ṣoro lati fi awọn ounjẹ ranṣẹ si kerekere ati ki o ṣe aiṣedeede sisun ti awọn oju-ọrun ara lakoko gbigbe.
Ilọsiwaju ti pathology
Ni ojo iwaju, kerekere di tinrin, di inira, awọn dojuijako dagba jakejado gbogbo sisanra rẹ. Awọn epiphyses ti awọn egungun ni iriri ẹru ti o pọ si, eyiti o fa idagbasoke ti osteosclerosis ati isodipupo isanpada ti awọn iṣan egungun (osteophytes).
Ihuwasi ti ara jẹ ifọkansi lati pọ si agbegbe ti awọn oju-ọrun ati pinpin ẹru naa. Ṣugbọn wiwa awọn osteophytes pọ si aibalẹ, abuku ati siwaju sii ni opin arinbo ti ẹsẹ.
Microfractures ti wa ni akoso ninu sisanra ti egungun, eyi ti o ṣe ipalara fun awọn ohun-elo ati ki o yorisi haipatensonu intraosseous. Ni ipele ti o kẹhin ti osteoarthritis, awọn igun-ara ti ara ti han patapata, dibajẹ, awọn agbeka ẹsẹ ti ni opin ni opin.
Awọn aami aiṣan ti gonarthrosis ti isẹpo orokun
Arthrosis ti isẹpo orokun jẹ ijuwe nipasẹ onibaje, ilana ilọsiwaju laiyara (awọn oṣu, awọn ọdun). Ile-iwosan naa dagba diẹdiẹ, laisi awọn imukuro ti o sọ. Alaisan ko le ranti deede nigbati awọn aami aisan akọkọ han.
Awọn ifarahan ile-iwosan ti gonarthrosis:
- irora. Ni akọkọ, tan kaakiri, kukuru (pẹlu iduro gigun, nrin soke awọn atẹgun), ati bi osteoarthritis ti nlọsiwaju, irora di agbegbe (iwaju ati inu inu ti orokun), agbara wọn pọ si;
- ifamọ agbegbe si palpation. Pupọ julọ ni inu ti orokun pẹlu eti aaye aaye apapọ;
- crunch. Ni ipele I o le jẹ aigbọran, ni ipele II-III o tẹle gbogbo awọn agbeka;
- ilosoke ninu iwọn didun, abuku ti orokun. Bi abajade ti irẹwẹsi ti awọn ligamenti ita, eniyan ṣe agbekalẹ iṣeto O-iwọn ti awọn ẹsẹ (o han kedere paapaa ninu fọto);
- ihamọ ti arinbo. Ni akọkọ, awọn iṣoro wa pẹlu atunse orokun, nigbamii - pẹlu itẹsiwaju.
Awọn idi ti irora ni DOA:
- ija edekoyede ti bajẹ articular roboto;
- titẹ intraosseous ti o pọ si, iṣọn-ẹjẹ;
- iwọle ti synovitis;
- awọn ayipada ninu awọn iṣan periarticular (na ti capsule, awọn ligaments, awọn tendoni);
- sisanra ti periosteum;
- awọn iṣẹlẹ ti dystrophy ninu awọn iṣan ti o wa nitosi;
- fibromyalgia;
- funmorawon ti nafu endings.
Ni idakeji si coxarthrosis, DOA ti orokun le ṣe afihan ipadasẹhin lairotẹlẹ ti awọn aami aisan.
Awọn ifarahan ile-iwosan ti gonarthrosis da lori ipele:
| Awọn abuda | Mo ipele | II ipele | III ipele |
|---|---|---|---|
| Irora | Kukuru, waye diẹ sii nigbagbogbo nigbati orokun ba gbooro (duro gigun, nrin soke awọn pẹtẹẹsì) | Niwọntunwọnsi, sọnu lẹhin isinmi alẹ kan | O sọ, idamu paapaa ni alẹ |
| Ihamọ arinbo | Ko han | Nibẹ ni a hihamọ ti itẹsiwaju, ìwọnba arọ | Jubẹẹlo Flexion-extensor contractures, arọ |
| crunching | Bẹẹkọ | Rilara lori palpation lakoko gbigbe | latọna crunch |
| Idibajẹ | Sonu | Iyapa diẹ ti ipo ti ẹsẹ iwaju, isan jafara | Valgus tabi ibajẹ ibajẹ. Apapọ jẹ riru, atrophy ti awọn iṣan itan |
| Aworan X-ray | Idinku diẹ ti aaye apapọ, awọn ami ibẹrẹ ti osteosclerosis subchondral | Aaye apapọ ti dín nipasẹ 50% tabi diẹ ẹ sii, awọn osteophytes han | O fẹrẹ pe isansa pipe ti aaye apapọ, ibajẹ pataki ati sclerosis ti awọn oju-ọrun, awọn agbegbe ti negirosisi egungun subchondral, osteoporosis |
Idiju loorekoore ti arthrosis ti isẹpo orokun jẹ synovitis ifaseyin keji, eyiti o jẹ ifihan nipasẹ awọn ami aisan wọnyi:
- irora dagba;
- ìwúkàrà;
- effusion sinu iho synovial;
- ilosoke ninu iwọn otutu awọ ara.
Kere loorekoore ati awọn ilolu ti o lewu pẹlu: idinamọ apapọ, osteonecrosis ti condyle abo, subluxation ti patella, hemarthrosis lẹẹkọkan.
Ayẹwo ti DOA ti isẹpo orokun
Ayẹwo ti gonarthrosis da lori awọn ẹdun ihuwasi ti alaisan, awọn ayipada ti a rii lakoko idanwo ati awọn abajade ti awọn idanwo afikun.
Lati jẹrisi osteoarthritis, o jẹ ilana:
- redio ti isẹpo orokun ni awọn asọtẹlẹ meji (anteroposterior ati ita): ọna ti o rọrun julọ lati jẹrisi ayẹwo ni ipele ilọsiwaju ti pathology;
- Olutirasandi: ipinnu ti wiwa effusion ni apapọ, wiwọn sisanra ti kerekere;
- igbekale ti iṣan synovial;
- arthroscopy aisan (iyẹwo wiwo ti kerekere) pẹlu biopsy;
- iṣiro ati aworan iwoye oofa (CT, MRI): ọna ti o dara julọ fun ṣiṣe ayẹwo DOA ni awọn ipele ibẹrẹ.
Ti dokita ba ni iyemeji nipa ayẹwo, o le jẹ ilana:
- scintigraphy: wíwo isẹpo lẹhin ifihan ti isotope ipanilara;
- thermography: iwadi ti kikankikan ti itankalẹ infurarẹẹdi (agbara rẹ jẹ iwọn taara si agbara iredodo).
Itoju ti gonarthrosis ti isẹpo orokun
Ilana itọju fun osteoarthritis daapọ awọn ọna pupọ: awọn ọna ti kii ṣe oogun, oogun elegbogi ati atunse iṣẹ abẹ. Iwọn ti ọna kọọkan jẹ ipinnu ni ẹyọkan fun alaisan kọọkan.
Ti kii-oògùn itọju
Ninu titun ESCEO (European Society for the Clinical Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis) awọn itọnisọna lori bi a ṣe le ṣe itọju osteoarthritis ti orokun, awọn amoye gbe itọkasi pataki lori ẹkọ alaisan ati iyipada igbesi aye.
Alaisan nilo:
- ṣe alaye kini idi ti arun na jẹ, ti a ṣeto fun itọju igba pipẹ;
- kọ ẹkọ bi o ṣe le lo awọn ohun elo iranlọwọ (awọn ireke, orthoses);
- ṣe ilana ounjẹ kan (fun awọn alaisan ti o ni itọka ibi-ara ti o ju 30 lọ);
- fun awọn adaṣe adaṣe kan lati mu awọn iṣan itan lagbara ati ki o ṣabọ isẹpo orokun;
- ṣe alaye pataki ti iṣẹ ṣiṣe ti ara ti o pọ si.
Ni awọn ipele ibẹrẹ ti arthrosis orokun, awọn ọna physiotherapy ti itọju fun awọn abajade to dara:
- ifọwọra;
- magnetotherapy;
- UHF itọju ailera;
- electrophoresis;
- hydrogen sulfide iwẹ;
- awọn ohun elo paraffin;
- acupuncture.
Pharmacotherapy ti gonarthrosis
Lilo awọn oogun ni DOA ni ifọkansi lati yọkuro irora, idinku iredodo, ati fa fifalẹ oṣuwọn iparun kerekere.
Itọju ailera:
- awọn analgesics;
- awọn ohun elo egboogi-iredodo ti kii-sitẹriọdu (NSAIDs) ti ẹgbẹ ti awọn inhibitors COX-2 ni irisi awọn tabulẹti tabi awọn suppositories;
- ti kii-narcotic analgesics (pẹlu sooro irora dídùn).
Awọn oogun ti n ṣatunṣe atunto (chondroprotectors):
- Chondroitin sulfate;
- Glucosamine sulfate.
Awọn oogun wọnyi le ṣee mu ni irisi awọn agunmi ni awọn iṣẹ ikẹkọ ni ọpọlọpọ igba ni ọdun, itasi intramuscularly tabi taara sinu iho synovial.
Itọju ailera agbegbe pẹlu isunmọ-ati awọn abẹrẹ inu-articular ti glucocorticosteroids, awọn igbaradi hyaluronic acid.
Ni awọn ipele I-II ti DOA, aaye pataki ni itọju ailera ni lilo awọn ikunra egboogi-iredodo, awọn gels ati awọn ipara ti o da lori awọn NSAIDs. Wọn ṣe iranlọwọ lati dinku iwulo alaisan lati mu awọn NSAID ni ẹnu, nitorinaa idinku eewu ibajẹ si apa ti ounjẹ.
Awọn atunṣe eniyan
Lilo awọn tinctures, decoctions, awọn ayokuro, awọn ohun elo agbegbe ti awọn oogun oogun yẹ ki o gbero bi awọn ọna iranlọwọ fun itọju DOA, awọn atunṣe eniyan ko le rọpo itọju ailera ti dokita paṣẹ.
Awọn ohun ọgbin ti a lo ninu osteoarthritis: dandelion, Atalẹ, Jerusalemu atishoki, burdock, ata ilẹ, buckthorn okun.
Iṣẹ abẹ
Idawọle iṣẹ abẹ le nilo ni gbogbo awọn ipele ti gonarthrosis pẹlu ipa ti ko to ti awọn igbese iṣoogun. Ohun ti o wọpọ julọ jẹ awọn ilana endoscopic, ni awọn ọran ti o buruju julọ ti a tọka si rirọpo endoprosthesis.
Awọn oriṣi ti awọn ilowosi endoscopic:
- àtúnyẹwò ati isọdọtun ti apapọ: isediwon ti awọn akoonu iredodo lati inu iho synovial, awọn ajẹkù ti kerekere;
- pilasima tabi ablation laser: yiyọ awọn idena ẹrọ ni iho synovial;
- chondroplasty.
Osteotomy periarticular atunṣe jẹ itọkasi fun awọn alaisan ti o ni awọn ifihan ibẹrẹ ti idibajẹ ẹsẹ axial (ko si ju 15-20%).
Idi ti iṣiṣẹ naa ni lati mu pada iṣeto deede ti apapọ, paapaa pinpin fifuye lori oju-ọrun, ati yọ awọn agbegbe ti o bajẹ kuro. Ilana yii gba ọ laaye lati ṣe idaduro arthroplasty.
Awọn itọkasi fun rirọpo agbegbe ti o kan (tabi gbogbo isẹpo) pẹlu ọkan atọwọda:
- DOA II-III ìyí;
- idibajẹ axial ti o lagbara ti ẹsẹ;
- negirosisi aseptic ti Layer egungun subchondral;
- ailera irora ti o tẹsiwaju.
Awọn itọkasi fun arthroplasty orokun:
- lapapọ ibaje si awọn isẹpo;
- ohun elo ligamentous riru;
- DOA bi abajade ti arthritis iredodo;
- ifunmọ ifọkanbalẹ ti o tẹsiwaju, ailera iṣan ti o lagbara.
Ni ọran yii, alaisan naa gba arthrodesis - lafiwe ti isẹpo orokun ni ipo ti ẹkọ iṣe-ara pẹlu yiyọkuro awọn oju-ọrun. Eyi n mu irora kuro ṣugbọn o fa ẹsẹ kuru, o fa awọn egbo keji ni orokun ilodi si, ibadi, ati ọpa ẹhin.
Idena
Idena idibajẹ kerekere ti o ti tọjọ yẹ ki o bẹrẹ ni igba ewe.
Awọn ọna iṣọra:
- idena scoliosis;
- atunse ti awọn ẹsẹ alapin (bata pẹlu awọn atilẹyin to dara);
- ẹkọ ti ara deede (fi opin si awọn ere idaraya ti o wuwo);
- iyasoto ti awọn iduro ti o wa titi lakoko iṣẹ.